Manifest

Tekst september 2022

 

Triodos Bank is ooit opgericht vanuit idealen. De wereld eerlijker, duurzamer en socialer maken. Verantwoord bankieren. Klanten, zo is te lezen op haar website, zijn onderdeel van een community, een positieve beweging. Ze willen een positieve impuls geven aan mens en maatschappij, willen niet alleen financieel rendement maar vooral ook maatschappelijke winst.

​

Eerlijk systeem: waarde certificaten gebaseerd op werkelijke waarde bank

De kapitaalstrategie van Triodos waarbij certificaten van aandelen zijn uitgegeven op basis van de werkelijke waarde van de bank past daarbij. Het is een eerlijk systeem waarbij de prestaties en boekwaarde van de bank zich direct vertalen in de waarde van de certificaten. Gaat het goed met de bank dan gaat de waarde navenant omhoog, gaat het slecht dan daalt de waarde evenredig. Bij een behoedzaam opererende bank ontwikkelt de waarde zich gelijkmatig. Het systeem sluit speculatie uit en beschermt de missie en zelfstandigheid.

​

Dit systeem heeft veertig jaar goed gefunctioneerd. Zelfs tijdens de bankencrisis in 2008 bleef de waarde op peil. De behoedzaamheid van de bank keerde zich uit. Triodos zag haar klantenbestand groeien. Waar de aandelen van andere banken onderuit gingen bleef de waarde van de certificaten overeind. Sterker nog, zoals de grafieken van de bank laten zien, deze groeide geleidelijk verder. Het financiële rendement (koersstijging en uitkering dividend) was relatief beperkt, maar daar stond tegenover dat deze vorm van beleggen gepaard ging met een beperkt risico en dat er ook maatschappelijk rendement werd behaald.

​

Aandelen zijn het eigen vermogen van de bank. Om te kunnen functioneren moet dat eigen vermogen op peil blijven en kan de bank slechts in beperkte mate certificaten van aandelen terugkopen. Dat was al die jaren geen probleem. Er waren bijna altijd meer mensen geïnteresseerd om certificaten te kopen dan te verkopen.​

 

Handel in certificaten stilgelegd

​Totdat in 2020 wereldwijd de Coronapandemie uitbrak. De verhouding tussen het aantal orders voor verkoop en aankoop van certificaten raakte uit balans. Wat hiervan precies de oorzaak was is tot op de dag van vandaag niet bekend. Triodos weigert openheid van zaken te geven, en dat geeft te denken. Het overgrote deel van de certificaten is in bezit bij kleine particuliere beleggers. Zij zien hun belegging in certificaten als een spaarrekening, als (aanvullende) oudedagsvoorziening of als buffer voor onzekere tijden. Wellicht was het de onzekerheid in deze periode die ervoor zorgde dat relatief veel certificaten werden verkocht. Of was er bij een aantal certificaathouders even sprake van een relatief grote behoefte aan liquide middelen. Maar het is ook goed mogelijk dat enkele grote institutionele beleggers hun certificaten hebben verkocht. Hoe het ook zij, op 18 maart 2020 werd de handel stilgelegd.

​

Op dat moment waren de beurskoersen, als we even uitgaan van de AEX als graadmeter, op hun dieptepunt. De AEX-index had in één maand tijd ongeveer een derde van zijn waarde verloren, maar begon juist weer aan een opmars. Binnen een maand was de helft van het verlies teruggewonnen en aan het eind van het jaar had de AEX weer de waarde van vóór corona. Vanwege de lockdown kon er in het voorjaar van 2020 weinig worden geconsumeerd. Het resulteerde in een forse toename van spaartegoeden bij de Nederlandse banken. Terwijl de rentestand negatief was werd in het voorjaar van 2020 meer gespaard dan in de voorgaande jaren. De netto inleg in de maand mei was volgens cijfers van DNB groter dan ooit tevoren.

 

Langdurige opschorting en korte hervatting handel

Eind juni werd tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders goedkeuring verleend aan verhoging van de buffer waaruit de bank certificaten terug kon kopen van 28,2 naar 36 miljoen. De handel in certificaten werd pas 16 weken later, op 13 oktober 2020 om precies te zijn, hervat. Voor de verkoop werden toen restricties gesteld. Aanvankelijk mocht per rekening per week €5.000 aan certificaten worden verkocht, maar al na twee weken werd dit teruggebracht tot €1.000. Voor aankoop golden geen beperkingen. Certificaathouders werden via een kortingsactie gestimuleerd om certificaten bij te kopen. Verder werd in promotionele zin niets extra’s ondernomen.

​

De handel kwam weer op gang en al gauw, zo blijkt uit het overzicht dat de bank heeft gepubliceerd over de ontwikkeling van de buffer, leek de situatie zich te stabiliseren. Toch, en ook al was de ruimte in de buffer nog bijna even groot als bij de hervatting van de handel op 13 oktober, werd de handel op 5 januari 2021 opnieuw opgeschort en naar later zou blijken voorgoed gesloten.

​

Certificatensysteem tegen zijn grenzen aangelopen

De bank kwam in de loop van 2021 tot de conclusie dat het certificatensysteem tegen zijn grenzen was aangelopen en aanpassing noodzakelijk was. De oplossing werd gezocht in een zelfregulerend handelssysteem waarbij de prijs van certificaten op basis van vraag en aanbod zou worden bepaald. Dat zou de verhandelbaarheid van certificaten optimaliseren en voor de bank de toegang tot nieuw kapitaal mogelijk maken. Zo’n handelssysteem zou openbaar (beurs) of besloten Multilateral Trading Facility (MTF) kunnen zijn. Het onderzoek naar deze twee scenario’s en vervolgens de uitwerking van het voorkeursscenario, zouden nog geruime tijd kosten. Daarom werd voor de tussentijd gedacht aan de inrichting van een digitaal ‘prikbord’ waar certificaathouders met elkaar in contact konden worden gebracht om onderling certificaten te kopen en verkopen.

​

Keuze voor MTF en afwaardering certificaten

Het prikbord is er nooit gekomen. Wel werd een knoop doorgehakt over aanpassing van het systeem. Op 21 december 2021 maakte de bank bekend dat de keuze was gevallen op een toekomstige notering aan een MTF. Dat betekent dat de certificaten t.z.t. weer verhandelbaar zouden zijn en dat de bank haar missie zou kunnen blijven vervullen, maar ook dat de waardering van de certificaten op basis van de boekwaarde van de bank werd losgelaten, en dat verwacht mocht worden dat de toekomstige variabele handelsprijs aanzienlijk lager zou zijn dan de huidige.

​

Daar werd nog voor het einde van het jaar een voorschot opgenomen. Om fiscaal-administratieve redenen werden de certificaten op 31 december 2021 afgewaardeerd van €88 naar €59 per stuk (-33%). Benadrukt werd dat dit geen indicatie was van de toekomstige waarde, maar alom wordt aangenomen dat deze afwaardering nog aan de voorzichtige kant is. Want de aandelenkoersen van gewone banken liggen nog verder onder de boekwaarde, terwijl deze meer winst maken en beleggers daar een hoger financieel rendement kunnen verwachten.

​

Terugkoopprogramma aangekondigd en ingetrokken

Om certificaathouders in financiële nood in staat te stellen om certificaten te verkopen werd een restrictief terugkoopprogramma aangekondigd. Hiervoor zou het resterende deel van de buffer worden benut. Onder strikte voorwaarden zouden certificaathouders met financiële problemen een beperkt aantal certificaten aan de bank terug verkopen tegen de eerder genoemde prijs van €59 per stuk. Per getroffen certificaathouder zou het om maximaal €6.000 gaan.

In de zomer van 2022 moest de bank terugkomen op haar voorgenomen terugkoopregeling. De voorbereiding van een notering voor certificaten aan een MTF ging wel gewoon door.

 

Goedkeuring gevraagd voor MTF

In een Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders van de bank (BAVA) op 11 oktober a.s. wordt de Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank (SAAT) die de certificaathouders vertegenwoordigt om goedkeuring gevraagd voor de notering van de certificaten aan een MTF. Medio 2023 zou dit zijn beslag moeten krijgen. Dan zou het voor certificaathouders eindelijk weer mogelijk moeten worden om certificaten te verkopen en bij hun geld te kunnen. De prijs van de certificaten zal dan niet meer worden bepaald door de boekwaarde van de bank, maar het resultaat zijn van (weinig) vraag en (veel) aanbod. Dan zal blijken dat certificaathouders niet alleen meer dan drie jaar niet bij hun geld konden, maar ook dat zij een heel groot verlies moeten incasseren.

​

Niet uit te leggen

Er is sinds de eerste opschorting van de handel regelmatig door de bank met de certificaathouders over de certificatenkwestie gecommuniceerd. Maar daarbij kwamen uitsluitend de positieve kanten van de voorgestane oplossing voor het voetlicht. Dat de waardegrondslag van de certificaten werd losgelaten en dat daardoor de waarde van de certificaten flink zou worden gereduceerd bleef onderbelicht. De certificaathouders werden overvallen met de afwaardering. Die overigens door de laatste handelswaarde (€84) als referentiepunt te nemen en niet de actuele waarde (€88) wat kleiner werd voorgesteld dan feitelijk het geval was (30% in plaats van 33%). Deze grote financiële verliezen moeten maar worden geaccepteerd. Klagende certificaathouders worden afgescheept met de dooddoener ‘beleggen is niet zonder risico’. Maar het is ook eigenlijk niet uit te leggen dat de certificaathouders, de mensen die deze idealistische bank met hun geld mogelijk hebben gemaakt, moeten bloeden. Zij worden met enorme verliezen opgezadeld terwijl de bank prima draait en in 2021 meer winst maakte dan ooit tevoren. Is dit nu maatschappelijk verantwoord bankieren?

​

Veel vragen, geen antwoorden

Op allerlei fundamentele vragen van certificaathouders (zie deze webpagina) zijn in de afgelopen tijd geen bevredigende antwoorden gekomen. Op de bezwarenbrief van de Stichting Certificaathouders heeft de bank zeldzaam zelfgenoegzaam gereageerd. Ze heeft zes weken de tijd genomen om twaalf pagina’s tekst te produceren, maar gaat hierin nauwelijks in op de aangedragen bezwaren en verschaft geen nieuwe informatie. Helaas is er ook geen spoor te bekennen van zelfreflectie of begrip voor de grote teleurstelling en boosheid onder certificaathouders. De bank veegt haar straatje schoon, bijt van zich af en leest het bestuur van de stichting de les.

​

De behoedzame benadering en constructieve opstelling van de stichting jegens de bank en de terughoudendheid met betrekking tot publiciteit hebben geen effect gehad. De bank is niet bij zinnen gekomen en lijkt niet geneigd om certificaathouders op enigerlei wijze tegemoet te komen. De bank gaat onverdroten door op de ingeslagen weg en bereidt zich voor op de notering van certificaten aan een MTF. Zij vertrouwt er kennelijk op dat kritische certificaathouders zich uiteindelijk zullen schikken in hun lot omdat zij loyaal zijn aan de bank en/of reuring rond de bank een negatief effect heeft op de verhandelbaarheid en de waarde van de certificaten. Dat is echter een misvatting.

​

Donkere wolken boven Triodos bank en certificaathouders

Heel veel certificaathouders zijn teleurgesteld en boos. Zij voelen zich bedrogen en bestolen. Zij zullen het er niet bij laten zitten. De stichting zal naar alle waarschijnlijkheid de weg naar de Ondernemingskamer vervolgen. Individuele certificaathouders keren hun ooit geliefde bank de rug toe en bereiden forse schadeclaims voor. In Spanje lopen al verschillende rechtszaken en heeft een rechter de bank onlangs tot een schadevergoeding veroordeeld. Dit is ongetwijfeld het startsein voor meer procedures. Met alle gevolgen van dien: grote reputatieschade voor de bank die zich mogelijk zal vertalen in een lagere waarde van de certificaten, jarenlang juridisch getouwtrek door dure juristen met verlammende uitwerking op het functioneren van de bank, voortdurende onzekerheid en grote financiële problemen voor de certificaathouders. Kortom, er hangen hele donkere wolken boven de Triodos Bank en haar certificaathouders.

​

Maar het noodweer kan nog worden afgewend. Als de bank uit eigen beweging, onder druk van certificaathouders en publiciteit, of daartoe gedwongen door toezichthoudende instanties, toch op haar schreden terugkomt.

​

Nieuwe slogan: Volg je hart, gebruik je hoofd en laat je geweten spreken!

Wij willen dat Triodos haar eigen slogans eer aandoet. Volg je hart, gebruik je hoofd! Dat hebben we in het verleden tot vervelens toe gehoord. We maken er voor de bank een drieslag van: Volg je hart, gebruik je hoofd en laat je geweten spreken! De bank moet inzien dat dit gewoon niet deugt. De voorbereiding van de MTF moet direct stop worden gezet. De bank moet terug naar de tekentafel. En dan in samenspraak met certificaathouders komen met een alternatieve oplossing voor de problematiek. Een oplossing waarbij verhandelbaarheid én waardebehoud van de certificaten de uitgangspunten zijn. Alleen dan kan ook aan een noodzakelijk herstel van vertrouwen worden gewerkt. We are made for change is een andere bekende slogan van Triodos. Als de bank niet terugkomt op haar plannen, wordt het We are made for shame.

​

Tijd voor actie

Formeel hebben wij als certificaathouders geen invloed op de besluitvorming in de vergaderingen van aandeelhouders. Daarin worden de certificaathouders vertegenwoordigd door SAAT. Tot nog toe heeft SAAT zich ten opzichte van de bank heel volgzaam opgesteld en er zijn geen tekenen dat SAAT nu opeens wel op de rem zal trappen. Van het voornemen van SAAT om de certificaathouders vóór de BAVA te consulteren hebben we nog niets gemerkt.

​

Informeel hebben wij wel degelijk invloed. Wij doen een oproep aan certificaathouders om samen met ons in actie te komen. Laten we in groten getale:

• Ons ongenoegen uitspreken over de gang van zaken bij het Bestuur en de Raad van Commissarissen van de Triodos Bank en hen oproepen om met de voorbereiding van de MTF te stoppen en een alternatieve oplossing uit te werken;

• Het bestuur van de Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank (SAAT) oproepen om onze belangen beter te behartigen en de voorgenomen besluitvorming van de bank af te keuren;

• De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) als toezichthoudende instanties aanspreken op hun verantwoordelijkheid en vragen om in te grijpen bij de Triodos Bank;

• Ons in klare taal uitspreken in de traditionele en sociale media;

• De vergaderingen van aandeelhouders  bezoeken en ons daar roeren.

​

Wanneer wij dat massaal doen begint het wellicht toch door te dringen dat de bank een heilloze weg is ingeslagen. Dat is precies wat ons voor ogen staat. De bank aanspreken op haar idealen en tot inkeer brengen. Het moet anders. Het kan anders. Ga naar onze actiepagina en doe mee!

​

De tekst van dit manifest kan ook worden gedownload:

​