Claimprocedure
In september 2023 hebben we besloten om een rechtzaak te starten waarbij we van de Triodos Bank terugkoop van certificaten tegen NAV eisen, dan wel een vergoeding voor de schade die de certificaathouders hebben geleden door de handelwijze van de bank. Wij houden Triodos Bank verantwoordelijk voor de desastreuze waardedaling en de beperkte verhandelbaarheid van onze certificaten.
Geen middel onbeproefd
Wij zijn met Triodos Tragedie in september 2022 gestart als afsplitsing van de eerder opgerichte Stichting Certificaathouders Triodos Bank (SCTB). Deze stichting zette in onze optiek te weinig druk op de bank. Ook zagen wij weinig heil in de door de SCTB toentertijd ingezette gang naar de Ondernemingskamer en kregen we de indruk (die later in de zitting van de Ondernemingskamer ook is bevestigd) dat de SCTB zich eigenlijk al had neergelegd bij de beslissing van de bank om de certificaten te gaan noteren aan een MTF. Daar hadden wij juist grote bezwaren tegen.
Aanvankelijk hebben wij als pressiegroep gekozen voor een kritische maar constructieve opstelling. We hebben er bij de bank en bij de SAAT steeds op aangedrongen om de voorbereiding van de MTF te staken, op de pauzeknop te drukken en in overleg met de certificaathouders te zoeken naar een alternatieve aanpak waarbij verhandelbaarheid én waardebehoud voorop werden gesteld. Dat deden we in algemene en buitengewone vergaderingen, maar ook in talloze persoonlijke gesprekken en mailwisselingen. Tevergeefs. De bank en de SAAT hebben zich niets van ons aangetrokken.
Hoewel het ons nooit helemaal duidelijk werd wat de SCTB, behalve waarheidsvinding, precies verwachtte van de gang naar de Ondernemingskamer, hebben we desgevraagd haar verzoek aan de Ondernemerskamer om onderzoek te doen naar de handelwijze van de bank wel ondersteund en hebben we bij de hoorzitting aandacht gevraagd voor de problemen van certificaathouders. Het mocht niet baten. De Ondernemingskamer zag geen aanleiding om het beleid van de bank aan een kritisch onderzoek te onderwerpen.
Met voorbeelden van klachtenbrieven hebben we certificaathouders aangemoedigd om massaal hun ongenoegen te uiten over de gang van zaken bij het Bestuur en de Raad van Commissarissen van de Triodos Bank, het bestuur van de SAAT, de Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). We weten dat honderden certificaathouders formeel hun beklag hebben gedaan. Toch hebben we bij de toezichthouders geen enkele (re)actie kunnen waarnemen.
Tegen die achtergrond hebben we in het voorjaar in een opiniebijdrage in dagblad Trouw een oproep gedaan aan de politiek. Dat hebben we nog eens dunnetjes overgedaan toen op 7 juni 2023 de Tweede Kamer haar jaarlijkse overleg had met de directeuren van DNB en AFM. Dat was een uitgelezen moment voor onze volksvertegenwoordiging om de toezichthouders die mede-verantwoordelijk zijn voor de Triodos tragedie kritisch te bevragen. We hebben de financieel woordvoerders van alle fracties in de Tweede Kamer benaderd, maar helaas geen van de door ons benaderde parlementariërs gehoor gegeven aan onze oproep. Ook deze acties hebben dus geen enkel resultaat opgeleverd.
Geen plan B
We hebben sindsdien nog een paar maanden afgewacht hoe Triodos en Captin de beursnotering van certificaten zouden vormgeven en wat de gevolgen daarvan waren voor de koerswaarde en de verhandelbaarheid. Wij gingen er vanuit dat de bank niet over één nacht ijs zou gaan en de lancering van MTF alleen zou doorzetten als te verwachten viel dat deze ook redelijk succesvol zou zijn.
Immers toen wij in de BAVA van oktober 2022 vroegen of de bank er ook rekening mee hield dat de MTF geen oplossing voor de problemen zou zijn, m.a.w. of er een plan B was, kregen we van CEO Rijpkema daarop het volgende antwoord: “Uiteraard mag u vanuit een prudente aanpak verwachten dat wij ook nadenken over eventuele fall–back scenario’s, mocht het onverhoopt niet lukken. Dan zullen wij naar bevind van zaken daarop gaan handelen, maar daar gaan we nu niet op speculeren of vooruitlopen. Wij zetten ons echt in op het realiseren van een MTF en wij hebben ook goede reden om aan te nemen dat wij daar succesvol in zullen zijn.”
De bank zei institutionele beleggers en family offices te hebben benaderd om in de bank te investeren en certificaten te kopen, maar dat deze zelfstandig beslissingen namen. Dat laatste is vanzelfsprekend. Maar uit de eerste handelsrondes in de zomer van 2023 kon worden afgeleid dat de 'avances' van de bank zonder resultaat waren gebleven. Hoe verstandig was het om de MTF door te zetten? Was er bij de lancering voor certificaathouders eigenlijk wel enig perspectief op waardeherstel en verhandelbaarheid? Uit de gang van zaken in die eerste maanden van de MTF kan worden geconcludeerd dat dit perspectief er toen eigenlijk niet was. Wat zou daarin dan verandering kunnen brengen? De bank kwam niet verder dan: wij doen ons best, daar kunt u op vertrouwen. Maar als er iets was waar certificaathouders in de afgelopen jaren niet op konden vertrouwen was het wel de inzet van de bank voor haar eigen certificaathouders.
Geen andere uitweg
Omdat onze acties niet uithaalden en de lancering van de MTF (zoals voorspeld) op een mislukking uitdraaide, restten er ons toen feitelijk nog twee opties:
-
Lijdzaam toekijken, hopen op betere tijden en het verlies nemen.
-
De juridische strijd aangaan met Triodos.
Wij hebben in september 2023 er definitief voor gekozen om de juridische strijd aan te gaan. En dat is achteraf een juiste keuze gebleken, want nog langer afwachten was zinloos. Het is ook naderhand niet beter gegaan met de waardering en de verhandelbaarheid van de certificaten.
Wie kijkt naar de koersontwikkeling van de certificaten en deze plaatst tegen de achtergrond van de aandelenkoersen van andere Nederlandse banken komt al gauw tot de conclusie dat het zeer de vraag is of de koers van de certificaten ooit nog enigszins in de buurt komt van de NAV-waarde die de certificaten volgens de prospectus zouden moeten hebben.
Zie ook deze analyse van de VEB. En neem ook de grillige koersdaling van de bankenaandelen in acht. Dankzij de gestegen rente verdubbelde de winsten bij ING, ABNAMRO, Volksbank en RABO in 2023. Toch daalden hun koersen dat najaar. Inmiddels zijn deze weer gestegen. De presentatie van de halfjaarcijfers van Triodos in augustus 2023 (die vooral dankzij diezelfde rentestijging ook best mooi waren) en de uitkering van een interim-dividend hebben de koers van de certificaten niet structureel opgestuwd. Integendeel die daalde flink, naar een historisch dieptepunt begin januari 2024 (€20,40), en klom pas aan in het voorjaar weer een beetje op toen een relatief hoog dividend in zicht kwam. Sindsdien schommelt de koers wat. Een tijdje zat deze even boven de boven de €30, maar meestal er (ruim) onder. De NAV-waarde blijft ver uit zicht en van 31 december 2023 (€91) en er zijn maar heel weinig kopers op de markt.
In 2023, d.w.z. in de eerste 26 weken sinds de opening van de handel in certificaten op de MTF zijn zegge en schrijven 238.090 certificaten van eigenaar gewisseld voor een bedrag van in totaal 7,3 miljoen. Dat lijkt misschien veel, maar dat is het niet. Er werd toen slechts een fractie (1,6%) verhandeld van het totaal aantal certificaten (14.467.056) dat in omloop was. Ter vergelijking: Begin januari 2021 toen de handel (naar later bleek) definitief werd gesloten kon de bank uit de daarvoor bestemde kapitaalbuffer nog voor €14,5 miljoen aan certificaten terugkopen. Tegen de toen nog geldende NAV-waarde van €86, had de bank nog bijna 168.000 certificaten terug kunnen nemen.
Op naar de rechtbank
Overigens zijn we niet lichtvaardig tot het besluit gekomen om een gezamenlijke claim voor te gaan bereiden. Binnen onze stichting hebben we er veel over nagedacht en gediscussieerd. En uiteraard hebben we ook ons licht opgestoken bij gespecialiseerde juristen.
We worstelden met een aantal vragen: Wat zijn voor certificaathouders de kansen en de risico’s? Wat zijn de mogelijkheden en implicaties van zo'n claim? Gaan we de procedure zelf financieren of zoeken we externe financiering (no-cure-no-pay)? Hoe lang gaat het duren voor zo’n procedure tot een uitkomst leidt? Wat als je tussentijds certificaten wilt (of moet) verkopen? Wat zijn de gevolgen voor de bank? Hoe verhoudt deze nieuwe claim zich tot de rechtszaken die eerder (m.n. in Spanje) zijn aangespannen? En tot het eerder door Red Triodos en Pieter Lakeman geopperde idee om oud-bestuurders van de bank aansprakelijk te stellen?
In augustus 2023 hebben we via een enquête onze achterban geconsulteerd over een aantal van deze kwesties en enkele weken later hebben wij in Utrecht voor onze achterban een informatieve en interactieve bijeenkomst gehouden waarbij deze onderwerpen uitgebreid werden besproken. Het was een besloten bijeenkomst uitsluitend bedoeld voor certificaathouders die zich niet wilden neerleggen bij de gang van zaken en mee wilden doen aan een gezamenlijke claim of overwogen om dat te doen.
Tijdens de bijeenkomst in september 2023 hebben we onze gedachten gedeeld over de aanpak die we willen volgen bij onze groepsclaim en een indicatie gegeven van de kosten die daarmee gemoeid zijn. We hebben daarbij ook aangegeven hoe we die denken te gaan financieren. We kregen veel positieve reacties en zijn vervolgens aan de slag gegaan om een en ander verder uit te werken. We hebben veel onderzoek gedaan en advocaten geselecteerd. Op 2 februari 2024 hebben we onze stichting opgericht.
In het voorjaar van 2024 zijn in Amsterdam, Eindhoven, Waddinxveen, Arnhem en Zwolle bijeenkomsten gehouden voor potentiële deelnemers aan de gezamenlijke procedure. Ook zijn twee webinars verzorgd. Vervolgens is de definitieve inschrijving voor deelname aan de claimprocedure gestart. In diezelfde periode is de bank formeel aansprakelijk gesteld voor de door onze deelnemers geleden schade en is de bank geconfronteerd een concept dagvaarding.
De stichting Red Triodos besloot in het voorjaar niet door te gaan met een eigen claimprocedure en attendeerde haar eigen achterban op de mogelijkheid om met onze claimprocedure mee te doen. Mede daardoor konden we uiteindelijk met bijna 1.200 certificaathouders een overeenkomst aangaan voor een gezamenlijke claimprocedure tegen de bank. Op 21 juni 2024 is de inschrijving gesloten.
Op 16 september 2024 is het bestuur van Triodos Bank gedagvaard om voor de rechtbank te verschijnen. Na een schriftelijk verweer, en mogelijk nog een schriftelijke ronde met repliek en dupliek zal er een zitting volgen bij de rechtbank in Utrecht. Wij gaan er vanuit dat deze net voor of net na de zomer zal plaatsvinden. Een gerechtelijke uitspraak kan op zijn vroegst eind 2025 worden verwacht.